Lección 12







***

EJERCICIOS ADICIONALES

Extractos de los ejercicios de la Ekzercaro del libro Fundamento de Esperanto.

EJERCICIO DE LECTURA DE ORACIONES Y VOCABULARIO

Lea las siguientes oraciones, poniendo cuidado en la pronunciación. Luego lea el glosario para aprender el significado de cada palabra. Recuerde imaginar el significado en su mente, repitiendo la palabra en esperanto. Esto es pensar en esperanto.

ORACIONES CON DIVERSOS USOS DEL ACUSATIVO

Cuando escribimos en acusativo una palabra que tiene significado de lugar y la usamos con un verbo que indica movimiento o dirección, eso significa que la acción del verbo se dirige hacia ese lugar. Por ejemplo: La birdo flugas en la ĉambron (el pájaro vuela hacia dentro de la habitación). Si escribimos el complemento de lugar (en la ĉambro) sin acusativo, eso significa que el pájaro ya estaba en la habitación y vuela en ella: La birdo flugas en la ĉambro (el pájaro vuela dentro de la habitación).

Los complementos de tiempo (palabras o frases que significan duración o tiempo) también se escriben en acusativo. Por ejemplo: li staris tutan horon apud la fenestro (él estuvo de pie toda una hora al lado de la ventana). El complemento de tiempo es tutan horon (toda una hora).

§ 26.

Kie vi estas? - Mi estas en la ĝardeno. - Kien vi iras? - Mi iras en la ĝardenon. - La birdo flugas en la ĉambro (= ĝi estas en la ĉambro kaj flugas en ĝi). - La birdo flugas en la ĉambron (= ĝi estas ekster la ĉambro kaj flugas nun en ĝin). - Mi vojaĝas en Hispanujo. - Mi vojaĝas en Hispanujon. - Mi sidas sur seĝo kaj tenas la piedojn sur benketo. - Mi metis la manon sur la tablon. - El sub la kanapo la muso kuris sub la liton, kaj nun ĝi kuras sub la lito. - Super la tero sin trovas aero. - Anstataŭ kafo li donis al mi teon kun sukero, sed sen kremo. - Mi staras ekster la domo, kaj li estas interne. - En la salono estis neniu krom li kaj lia fianĉino. - La hirundo flugis trans la riveron, ĉar trans la rivero sin trovis aliaj hirundoj. - Mi restas tie ĉi laŭ la ordono de mia estro. - Kiam li estis ĉe mi, li staris tutan horon apud la fenestro. - Li diras, ke mi estas atenta. - Li petas, ke mi estu atenta. - Kvankam vi estas riĉa, mi dubas, ĉu vi estas feliĉa. - Se vi scius, kiu li estas, vi lin pli estimus. - Se li jam venis, petu lin al mi. - Ho, Dio! kion vi faras! - Ha, kiel bele! - For de tie ĉi! - Fi, kiel abomene! - Nu, iru pli rapide!

ekster: fuera de.
vojaĝi: viajar.
piedo: pie.
benko: banca.
et: se usa para formar diminutivos o cosas que son más pequeñas que otras, por ejemplo: ridi (reír), rideti (sonreír); muro (pared), mureto (pequeña pared).
meti: poner, colocar.
kanapo: canapé.
muso: ratón.
lito: cama.
super: sobre, encima de (sin contacto).
aero: aire.
kafo: café.
teo: té.
sukero: azúcar.
kremo: crema.
interne: internamente.
fianĉo: novio.
hirundo: golondrina.
trans: al otro lado.
rivero: río.
estro: jefe, alguien que dirige.
atenta: atento, atenta.
kvankam: aunque.
dubi: dudar.
estimi: estimar.
fi: exclamación de asco o de desprecio.
abomeno: abominación.
rapida: rápido, rápida.

LECTURA SOBRE EL ARTÍCULO "LA" Y LAS PALABRAS COMPUESTAS

§ 27.

La artikolo "la" estas uzata tiam, kiam ni parolas pri personoj aŭ objektoj konataj. Ĝia uzado estas tia sama kiel en la aliaj lingvoj. La personoj, kiuj ne komprenas la uzadon de la artikolo (ekzemple rusoj aŭ poloj, kiuj ne scias alian lingvon krom sia propra), povas en la unua tempo tute ne uzi la artikolon, ĉar ĝi estas oportuna sed ne necesa. Anstataŭ "la" oni povas ankaŭ diri "l'" (sed nur post prepozicio, kiu finiĝas per vokalo). - Vortoj kunmetitaj estas kreataj per simpla kunligado de vortoj; oni prenas ordinare la purajn radikojn, sed, se la bonsoneco aŭ la klareco postulas, oni povas ankaŭ preni la tutan vorton, t. e. la radikon kune kun ĝia gramatika finiĝo. Ekzemploj: skribtablo aŭ skribotablo (= tablo, sur kiu oni skribas); internacia (= kiu estas inter diversaj nacioj); tutmonda (= de la tuta mondo); unutaga (= kiu daŭras unu tagon); unuataga (= kiu estas en la unua tago); vaporŝipo (= ŝipo, kiu sin movas per vaporo); matenmanĝi, tagmanĝi, vespermanĝi; abonpago (= pago por la abono).

artikolo: artículo.
tiam: entonces.
objekto: objeto.
tia: tal.
kompreni: comprender.
ekzemplo: ejemplo.
polo: polaco.
necesa: necesario, necesaria.
prepozicio: preposición.
vokalo: vocal.
kunmeti: componer (unir varias cosas).
simpla: simple.
ligi: ligar, vincular.
radiko: raíz.
soni: sonar.
klara: claro, clara.
postuli: exigir.
gramatiko: gramática.
nacio: nación.
diversa: diverso, diversa.
ŝipo: barco.
matenmanĝi: desayunar.
aboni: suscribir.